گزارش جامع از جشنواره دستاوردهای ستاد انرژی‌های نو

حضور رئیس جمهور دکتر احمدی نژاد و تیم همراهش از وزارت نیرو و معاونت علمی و فناوری در ماه‌های پایانی دولت نهم، نور امیدی در جامعه محققان و دست‌اندرکاران فناوری‌های تجدیدپذیر به ویژه پیل‌سوختی روشن نمود تا انرژی‌های تجدیدپذیر به کانون توجهات دولتمردان‌مان تبدیل گشته و کشورمان از سبزی این فناوری‌ها سبزتر گردد. دکتر احمدی‌نژاد از 5 طرح که 2 طرح آن مربوط به پیل‌سوختی بود، رونمایی کرد، این طرح‌ها عبارتند از:
• سامانه پیل‌سوختی پلیمری 10 کیلووات
• استک پیل‌سوختی اکسیدجامد 100 وات
• جرثقیل آسان‌ساز تعمیرات توربین بادی
• اولین توربین بادی مگاواتی ساخت کشور
• سند راهبرد ملی و نقشه راه توسعه فناوری صنعت باد ایران
این دستاوردها با سرمایه‌گذاری وزارت نیرو و مدیریت ستاد توسعه فناوری‌های سازمان انرژی‌های نو ایران و با حمایت ستاد توسعه انرژیهای نو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای اولین بار در کشور طراحی و اجرا شده است
دکتر احمدی‌نژاد: دولت آمادگی دارد جایگاه سازمان انرژی‌های نو ایران را در ساختار اداری ارتقا داده و استقلال عمل بیشتری به آن بدهد.
دکتر محمود احمدی نژاد در مراسم افتتاحیه جشنواره دستاوردهای علمی و فناوری ستاد توسعه فناوری انرژی های نو با بیان اینکه به نظرم استفاده از عنوان انرژی‌های تجدیدپذیر بهتر از عنوان انرژی‌های نو است، گفت: «این انرژی‌ها همواره در جهان وجود داشته و مساله این است که به تازگی موضوع استفاده بیشتر از آنها مطرح شده است، اگر نه در کشور خودمان سابقه استفاده از این انرژی ها به هزاران سال پیش باز می گردد که گواه آن نوع معماری بومی - ایرانی و از جمله ساخت بادگیر در مناطق کویری بوده است».
رییس جمهور یکی از اقدامات لازم برای افزایش سرعت در مسیر پیشرفت بومی کشور را اصلاح ساختارهای آموزشی و فناوری از جمله ارتباط بین دانشگاه و صنعت عنوان کرد و اظهار داشت: »ما تصمیم گرفتیم در کوتاه‌مدت برای حل این مشکل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تشکیل شود و این معاونت با وجود اینکه عملکرد خوبی داشته است، اما راه حل اصلی نبوده و باید در ساختار آموزشی کشور تغییرات اساسی ایجاد شود.»
رییس جمهور اصلاح چارچوب‌های اقتصادی کشور را یکی دیگر از راهکارهای تسریع حرکت در مسیر پیشرفت بومی کشور دانست و تاکید کرد: «با حمایت‌های مصنوعی نمی‌توان انتظار داشت عرصه صنعت، اقتصاد و فنی پیشرفت کند، بلکه باید فضایی ایجاد کنیم تا در این عرصه با ایجاد یک رقابت سازنده پیشرفت واقعی حاصل شود.» دکتر احمدی نژاد اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها را یک اصلاح ساختاری در کل اقتصاد کشور برای ایجاد چنین رقابتی عنوان کرد.
دکتر احمدی نژاد در بخشی از سخنانش گفت: «دو شبکه برق و گاز در سرتاسر ایران گسترده شده است که به راحتی می‌توان با گاز که امروز به همه جای کشور رسیده است، در هر نقطه به صورت مستقل برق تولید کرد که این علاوه بر ارتقای سطح بازده با پیل‌های برق (پیل‌سوختی)، هزینه استهلاک و نگهداری شبکه‌ها را نیز حذف می‌کند و یقیناً مورد استقبال بیشتر مردم قرار می‌گیرد.»
دکتر احمدی نژاد تصریح کرد: «پیل‌های سوختی بازدهی بین 75 تا 80 درصد دارند و با استفاده از آنها برای تولید برق توسط خود مردم در مناطق مختلف قدم بزرگی در مسیر پیشرفت بومی کشور برداشته خواهد شد.»
رییس جمهور ادامه داد: «اگر دولت و مجلس با تفاهم با یکدیگر چند تصمیم بزرگ بگیرند، علاوه بر اینکه مردم مشتاق می‌شوند تا از ظرفیت‌های طبیعی و بومی منطقه خود برای تأمین برق مورد نیازشان استفاده کنند دیگر، هزینه‌های کلان توسعه و نگهداری شبکه به دولت تحمیل نخواهد شد و دولت می‌تواند از همین محل از تولید برق بومی توسط مردم حمایت نیز به عمل آورد.»
دکتر احمدی نژاد، خاطرنشان کرد: سازمان انرژی‌های نو ایران (سانا) امروز زیر مجموعه وزارت نیرو است و طبیعتاً نمی‌تواند به شکل مؤثری در زمینه تولید برق با انرژی‌های تجدیدپذیر با این وزارتخانه رقابت کند، لذا دولت آمادگی دارد جایگاه این مجموعه را در ساختار اداری ارتقا داده و استقلال عمل بیشتری به آن بدهد.»
دکتر سلطانخواه: سند جامع انرژی‌های تجدید پذیر در آستانه تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی
دکتر سلطانخواه از این جشنواره به عنوان نمادی از پیشرفت علمی و فناوری در حوزه انرژی‌های تجدید‌پذیر یاد کرد و گفت: «نقش این معاونت، پشتیبانی و بسترسازی فنی و مهندسی برای کمک به اجرای ماموریت‌های وزارت نیرو در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است.»
دکتر سلطانخواه، که خبر ارسال سند جامع انرژی‌های تجدید‌پذیر به شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تصویب را به مراسم افتتاحیه آورده بود، در مورد فعالیت‌های ستاد توسعه فناوری انرژی‌های‌نو گفت: «300 پروژه تحقیقاتی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر به معاونت علمی ارسال شده و در دست بررسی است. تاکنون نیز در این ستاد در قالب طرح‌های کوچک و متوسط حدود 140 طرح محصول محور، پشتیبانی شده است که تعدادی از آنها به مرحله تولید هم رسیده‌اند.»
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با اشاره ویژه به رونمایی از پیل‌سوختی 10 کیلووات گفت:.«دانش فنی این پیل‌ها به همت متخصصان در داخل تدوین شده است و با وجود افزایش دوبرابری ظرفیت تولید برق نسبت به پیل‌سوختی 5 کیلووات ولی ابعاد و وزن آن یکسان است. دکتر سلطانخواه افزود: «ساخت پیل‌سوختی 32 کیلو وات در دستور کار ستاد توسعه فناوری‌های انرژی‌های نو قرار گرفته است.»
معاون علمی و فناوری رییس جمهور با بیان اینکه شبکه‌سازی امکانات و تجهیزات حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر در مراکز علمی یکی از ماموریت‌های ستاد توسعه فناوری انرژی‌های نو محسوب می‌شود، گفت: «در این راستا، طی دو سال گذشته، واحدهای پایلوت نیروگاه 20 کیلووات خورشیدی در 17 دانشگاه کشور راه‌اندازی شدند که امروز در پنج دانشگاه دیگر این نیروگاه‌ها به بهره‌برداری رسید.»
نمایشگاه
بخش اصلی جشنواره، نمایشگاهی از دستاوردهای علمی و فناوری در حوزه انرژی‌های نو بود که از سوی ستاد انرژی‌های نو حمایت شده بودند. در میان همه انواع تجدیدپذیرها پیل‌های سوختی بسیار خوش درخشیدند و نزدیک به نیمی از غرفه‌ها را به خود اختصاص داده بودند. این موضوع نشان از افزایش علاقمندی میان متخصصان از و هم‌چنین ظرفیت بالای تحقیق و توسعه در این فناوری دارد. در این بخش تقریباً تمامی فعالان این عرصه چه از دانشگاه‌ها و چه شرکت‌های دانش بنیان غرفه داشتند و نمایشی بی‌نظیری از محصولات فناورانه را به راه‌انداختند.
سامانه پیل‌سوختی پلیمری 10 کیلووات و استک پیل‌سوختی اکسیدجامد 100 وات که توسط رئیس جمهور رونمایی شده بودند از محصولات مورد توجه بازدیدکنندگان بود. مهندسان پژوهشکده مواد و انرژی اصفهان پیل‌سوختی 10 کیلووات را در فضای سبز پژوهشگاه، راه‌اندازی کرده و با ریسه‌های‌آبی رنگی که توسظ همین پیل‌سوختی روشن شده بود، غرفه را آذین‌بندی کرده بودند.
ساخت استک پیل‌سوختی اکسیدجامد 100 وات
پژوهشگاه نیرو به عنوان تنها مرکز در کشور که به توسعه پیل‌سوختی اکسیدجامد به صورت جدی مبادرت ورزیده، استک 100 واتی اکسیدجامد را به همراه تک‌سل‌ها در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده بود.
مهندس محبی، مدیر پروژه ساخت استک، در تبیین و تشریح این طرح گفت: «تمامی اجزای داخلی و کل دانش ایجاد شده در ساخت استک به صورت بومی و از طریق مطالعات علمی و شبیه‌سازی صورت گرفته است. توسعه آب‌‌بندهای دما بالا، اتصال بندهای داخلی و صفحات دو قطبی فلزی از جمله دستاوردهای جانبی این پروژه می‌باشد.» وی تصریح نمود: «ساخت پیل‌سوختی اکسیدجامد 5 کیلووات با کاربرد CHP، هدف و اقدام بعدی این پژوهشگاه خواهد بود.»
دستگاه مولد هیدروژن با سوخت بورو هیدرید سدیم
از دیگر محصولاتی که برای اولین بار ارائه شده بود دو دستگاه مولد هیدروژن دانشگاه صنعتی بابل بود. یکی از دستگاه‌ها با استفاده از سوخت محلول بورو هیدرید سدیم و با استفاده از کاتالیست بر پایه کبالت، هیدروژن تولید می‌کند. هیدروژن تولیدی این مولد قابل کنترل بوده و برای پیل‌سوختی یک کیلو واتی کافیست. دستگاه دوم استحصال هیدروژن بر پایه واکنش محلول قلیایی سود و آلومینیوم است. این روش منجر به تولید هیدروژن فراوان و البته بدون کنترل و البته بسیار ارزان و به صرفه می‌شود. قابل توجه است که تولید پیوسته و قابل کنترل هیدروژن از این دستگاه چالش روز دنیاست و این دانشگاه در حال رقابت با جهان در رسیدن به این فناوریست.
سازمان انرژی‌های نو
سانا که تا حدودی نقش میزبانی این نمایشگاه را برعهده داشت، در بخش پیل‌سوختی بسیار پررنگ ظاهر شده بود و بسیاری از تجهیزات موجود در سایت طالقان همچون استک دما بالای پلیمری، مرطوب‌ساز، مخزن هیدرید فلزی و... را به این مکان انتقال داده و به تشریح فناوری پیل‌سوختی برای بازدیدکنندگان می‌پرداخت
کمیته انرژی دانشگاه اصفهان
این گروه از چهره‌های جدید در نمایشگاه بود که به‌تازگی با حمایت ستاد از پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه انرژی‌های نو جان گرفته و در تمامی زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر به تدوین نقشه‌راه پرداخته بود. فعالیت‌های تحقیقاتی در زمینه پیل‌سوختی از جمله جایگزینی صفحات دوقطبی پلیمری با فلزی، توسعه آب‌بندهای پیل‌سوختی پلیمری در این کمیته در حال انجام است.
دانشگاه صنعتی اصفهان
دکتر ژیانی از این دانشگاه، دستگاه تست پیل‌سوختی پلیمری، و چند تک سل در اندازه‌های مختلف را ارائه کرده بود. وی عنوان نمود که توانایی ساخت MEA در اندازه‌های مختلف در مجموعه زیر نظرش فراهم است.
دانشگاه علم و صنعت
دکتر روش ضمیر از دانشگاه علم و صنعت، دستاوردهای تحقیقاتی اخیر خود را در این غرفه به نمایش گذارد. وی در تشریح تحقیقات جدید خود گفت: «ما در جهت ساخت غشاهای جایگزین کاتالیست‌های کم پلاتین و یا عاری از پلاتین و هم‌چنین ساخت پیل‌سوختی قلیایی با الکترولیت جامد (غشاهای آنیونی) فعالیت داریم.» وی از توسعه غشاهای با پایه هیدروکبنی که نیاز به مرطوب‌سازی ندارند، خبر داد و گفت: «این غشاها از هر جهت نسبت به نفیون برتری دارند و تنها عیب آن‌ها پایداری شیمیایی کم آن‌هاست که در تحقیقات خود درصدد رفع آن‌ هستیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.»
دانشگاه سهند
در این دانشگاه دو مرکز تحقیقاتی مواد نانو ساختار، راکتور و کاتالیست ایجاد شده است. در مرکز مواد نانو ساختار غشاهای خالص هیدروژن از انواع مختلف پالادیومی، سیلیکایی و زئولیتی توسعه می‌یابد و مرکز راکتور کاتالیست نیز ساخت کاتالیست و نانو کاتالیست را پیش می‌برد.
شرکت پیلار انرژی و دانشگاه ولیعصر رفسنجان
شرکت پیلار انرژی در غرفه مشترک با دانشگاه صنعتی ولیعصر خودروی تشریفاتی هیبرید پیل‌سوختی وافکا و هم‌چنین موتورسیکلت پیل‌سوختی را به نمایش گذارده بود. ورود مهندس مرعشی با این خودرو به داخل فضای نمایشگاه و موتورسواری مهندس سالاری در محوطه پژوهشگاه کاربرد واقعی پیل‌های سوختی را به رخ کشید.
دانشگاه سیستان و بلوچستان با ارائه پهپاد پیل‌سوختی، دانشگاه صنعتی مالک اشتر با نمایش استک پیل‌سوختی 5/1 کیلووات و صفحات دوقطبی و چند نمونه تک‌سل، سازمان توسعه منابع نوین انرژی(توان) با تک‌سل‌های و باتری‌ها، پژوهشکده مواد و انرژی با ارائه دستگاه تست، صفحات دوقطبی و استک 5/1 کیلووات، بخشی دیگر از توانمندی‌های کشور در این عرصه را به نمایش گذاردند.
دانشگاه‌های شهیدرجایی، صنعتی امیرکبیر، خواجه‌تصیرالدین طوسی، فنی شیراز و تربیت مدرس نیز با غرفه‌هایی به تشریح فعالیت‌های توسعه‌یافته پرداختند. انجمن‌های بسیاری در این جشنواره از جمله انجمن علمی انرژی باد و خورشید مشارکت داشتند و انجمن علمی پیل‌سوختی که تازه تاسیس است با ایجاد غرفه‌ای به دنبال معرفی خود و جذب اعضا بود.